රට තුල විවිධ හේතුන් නිසා වැළක්විය හැකි හා නොහැකි මරණ සිදු වෙනවා. මේ කියන්න හදන්නේ වසරකට 1000 ගණනකගේ මරණ වලට හේතු වන අපි නොසිතන කරුණක් ගැනයි.

මාර්ග අනතුරු කියන්නේ ජීවිත රැසක් නොසිතන පරිදි අවසන් කරන හේතුවක්. නමුත් සෑම වසරකම මාර්ග අනතුරු හේතුවෙන් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාවට වඩා වැඩි මරණ සංඛ්‍යාවක් සඳහා වාහන දූෂණය දායක වන බව ඕස්ට්‍රේලියාවේ රථවාහන ආශ්‍රිත දූෂණයේ (traffic-related pollution – TRAP) සෞඛ්‍ය බලපෑම පිළිබඳ පළමු තක්සේරුවට අනුව හෙළි වී තිබෙනවා.

University of Tasmania’s Centre for Safe Air විසින් මෙහෙයවන ලද නව පර්යේෂණයක් මගින්, රථවාහන නිසා සිදුවන අංශු සහ නයිට්‍රජන් ඩයොක්සයිඩ් දූෂණය වසරකට අපේක්ෂිත මරණ සංඛ්‍යාවට වඩා 1,800 කට වඩා වැඩි කිරීමට හෝ 2024 දී සිදු වූ මාර්ග මරණ සංඛ්‍යාව 1,300 ට වඩා වැඩි කිරීමට හේතු වන බව ඇස්තමේන්තු කර තිබෙනවා.

ඕස්ට්‍රේලියාවේ නොමේරූ මරණ සහ රෝග සඳහා ප්‍රමුඛතම පාරිසරික හේතුව, වායු දූෂණයෙන් වන අතර, ඇස්තමේන්තුගත මුළු වාර්ෂික නොමේරූ මරණවලින් අඩක් පමණ සඳහා මෝටර් රථ වගකිව යුතු බව අධ්‍යයනයෙන් හෙළි වී තිබෙනවා.

Journal Environmental Research හි ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද පර්යේෂණය, TRAP මගින් සිදුවන නොමේරූ මරණ ඇස්තමේන්තු කරන්නේ 2023 මෙල්බර්න් විශ්ව විද්‍යාලයේ ඇස්තමේන්තුගත කල වසරකට 11,000 ක අගයට වඩා අඩු විය හැකි බවයි.

Centre for Clean Air හි අධ්‍යක්ෂ සහ අධ්‍යයනයේ සම කර්තෘ Fay Johnston පැවසුවේ නව පර්යේෂණයෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ වායු දූෂණයේ ප්‍රධානතම ප්‍රභවය රථවාහන දූෂණය බවයි.

දූෂණයට නිරාවරණය වීම සෞඛ්‍යයට බලපාන ආකාරය පිළිබඳ මූලික උපකල්පන නවසීලන්තයේ සිදු කරන ලද අධ්‍යයනයන් හා සැසඳිය හැකි පරිදි වෙනස් කළහොත්, එම සංඛ්‍යාව වාර්ෂික මරණ 8,000 කට වඩා වැඩි වනු ඇත.

නිදන්ගත හෘද රෝග සහ රෝගාබාධ සහ මරණ අඩු කිරීමට මෙම රථවාහන දූෂණය අවම කිරීම ඉතා වැදගත්.