ඔයාගෙම business එකක් පටන් ගන්න හිතන් ඉන්න ඔයාට අවශ්‍ය හැමදේම ගැන අපි මේ ලිපි මාලාවෙන් කතා කරනවා. business එකක් පටන් ගන්න කලින් පරීක්ෂා කළ යුතු දේවල්, තීරණය කල යුතු දේවල් සහ කළ යුතු දේවල් මොනවද?, business එක හරියට define කරගන්නේ කොහොමද? business එකේ ව්‍යුහය, නම සහ ස්ථානය වගේ දේවල් තීරණය කරගන්න විදිය, business එකට ගැලපෙන Business Plan එක හදාගන්න විදිහ, Business එක Register කරන ආකාරය ගැන අපි කලින් articles වලින් කතා කළා.
Business එකට අදාළ මූල්‍ය කටයුතු සංවිධානය කරීමත් business එකකදී ඉතා වැදගත්. ඔබේ ගිණුම්, අයවැය සහ මූල්‍ය පද්ධති හරියට සංවිධානය කරගැනීම සාර්ථකත්වය සඳහා හොඳම සූදානම් වීමක්. මේ සඳහා අවශ්‍ය පියවර 2ක් ගැන අපි කලින් article එකෙන් කිව්වා.
- ඔබේ ආරම්භක පිරිවැය ගණනය කරන්න
- ඔබේ ව්‍යාපාරය ආරම්භ කිරීමට අරමුදල් ලබා ගන්න
අද කියන්නේ ඔයාගේ finances වලටම අදාළ තවත් කරුණු කිහිපයක් ගැන.
- ඔබේ මූල්‍ය සකස් කරන්න
ඔබේ ව්‍යාපාරයේ මූල්‍ය කළමනාකරණය සඳහා නිවැරදි tools සහ processes සකස් කරගන්න වෙනවා.
මේ සඳහා ඔබ කළ යුතු දේවල් කිහිපයක්;
- ඔයාගේ financial health එක නිරීක්ෂණය කිරීමට සහ මුදල් වියදම් කරන ආකාරය තීරණය කිරීමට අයවැයක් සාදන්න.
- ව්‍යාපාර බැංකු ගිණුමක් සකසන්න.
- ඔයා පිළිගන්නේ කුමන ගෙවීම් ක්‍රමද යන්න තෝරාගන්න. උදාහරණයක් ලෙස, ක්‍රෙඩිට් කාඩ්පත්, මුදල් හෝ PayPal වැනි online payment platforms.
- ගිණුම්කරණ ක්‍රමයක් තීරණය කරන්න – cash හෝ accrual accounting.
- වාර්තා තබා ගැනීම සඳහා ක්‍රියාවලියක් සකසන්න. මෙයට හොඳbookkeeping system එකක් තෝරා ගැනීම ඇතුළත් වෙනවා.
accountant කෙනෙකුගෙන් හෝ වෙනත් මූල්‍ය වෘත්තිකයෙකුගෙන් ඔයාගේ business finances සඳහා උපකාර ලබා ගැනීම හොඳ අදහසක්.
- ඔබේ cash flow එක පුරෝකථනය කරන්න
මුදල් ප්‍රවාහය එහෙමත් නැත්නම් cash flow එක යනු ඔබේ ව්‍යාපාරයට ඇතුළු වන සහ පිටතට එන සියලුම මුදල් ය. ඔබේ ව්‍යාපාරය හොඳින් තබා ගැනීමට, ඔබේ ණය සහ වියදම් ආවරණය කිරීමට ප්‍රමාණවත් මුදලක් ඔබට අවශ්‍ය වෙනවා.
cash flow statement එක මුදල් හිඟයන් හඳුනා ගැනීමට සහ ඒවා වළක්වා ගන්නේ කෙසේදැයි සොයා ගැනීමට උපකාරී වෙනවා.
- බදු තේරුම් ගන්න
ඔබේ ව්‍යාපාරයට සෑම වසරකම ඕස්ට්‍රේලියානු බදු කාර්යාලය (Australian Taxation Office – ATO) සමඟ tax return එකක් ඉදිරිපත් කිරීමට අවශ්‍ය වෙනවා. මෙම tax return වර්ගය ඔබේ ව්‍යාපාර ව්‍යුහය මත රඳා පවතින දෙයක්.
බොහෝ ව්‍යාපාර, ව්‍යාපාර ක්‍රියාකාරකම් ප්‍රකාශ (business activity statements – BAS) ද ඉදිරිපත් කළ යුතුයි. මෙම BAS භාවිත කරමින් බදු වාර්තා කිරීමට සහ ගෙවීමට හැකියි. ඒවා;
- Goods and Services Tax (GST) (භාණ්ඩ සහ සේවා බද්ද)
- Pay As You Go (PAYG) රඳවා ගැනීම, ඔබ ඔබේ සේවක වැටුපෙන් ගන්නා බද්ද
- Fringe Benefits Tax (වාසි ප්‍රතිලාභ බද්ද), ඔබ ඔබේ සේවකයින් සඳහා වන අමතර ප්‍රතිලාභ සඳහා ගෙවන බද්ද
ඔබේ ව්‍යාපාරයට ගෙවිය යුතු බදු මත පදනම්ව, ඔබට වෙනත් වාර්තා හෝ ප්‍රතිලාභ ඉදිරිපත් කිරීමටද අවශ්‍ය විය හැකියි. ඔබ වෙනුවෙන් ඔබේ බදු සකස් කර ඉදිරිපත් කිරීමට ඔබට මූල්‍ය වෘත්තිකයෙකුගේ සහය ලබා ගත හැකියි.
අද සහ කලින් article එකෙන් Business එකේ Finances organize කරන එකට අදාළව කතා කරපු හැම දේම සාරාංශයක් විදිහට ගත්තොත් ඔයාගේ checklist එක;
- එක එක උපකරණ බදු ගැනීම හෝ මිලදී ගැනීම පිළිබඳ තීරණය කරන්න
- පළමු මාස 6 සඳහා වැය වන පිරිවැය (running costs) ඇතුළුව ඔබේ ආරම්භක පිරිවැය ගණනය කරන්න
- ගණකාධිකාරීවරයෙකු හෝ වෙනත් මූල්‍ය වෘත්තිකයෙකු සමඟ ඔබේ පිරිවැය පරීක්ෂා කරන්න
- ඔබට අවශ්‍ය නම් අරමුදල් සඳහා අයදුම් කරන්න
- අයවැයක් සාදන්න
- ව්‍යාපාර බැංකු ගිණුමක් සකසන්න
- ඔබ පිළිගන්නේ කුමන ගෙවීම් ක්‍රමද යන්න තෝරන්න
- ගිණුම්කරණ ක්‍රමයක් සහ bookkeeping system එකක් තෝරන්න
- ව්‍යාපාර වාර්තා තබා ගන්නේ කෙසේදැයි දැන ගන්න
- ඔබේ cash flow එක පුරෝකථනය කිරීමට cash flow statement එකක් සකසන්න
- ඔබේ වියදම් සහ ණය ආවරණය කිරීමට ඔබට ප්‍රමාණවත් ආදායමක් ඇති බවට වග බලා ගන්න
- ඔබ ගෙවිය යුතු බදු සහ ඒවා ගෙවිය යුතු කාලය දැන ගන්න
- බදු අඩු කිරීම් ලෙස ඔබට හිමිකම් පෑමට හැකි වියදම් මොනවාද යන්න තේරුම් ගන්න
- බදු සඳහා මුදල් වෙන් කිරීමට සැලසුම් කරන්න
